در سال‌های اخیر، اینترنت ماهواره‌ای به‌عنوان یک راهکار نوین برای ارائه‌ی به اینترنت در مناطق دورافتاده و کم‌دسترس در چند سال اخیر مطرح شده است. استارلینک یکی از بزرگترین پروژه‌های اینترنت ماهواره‌ای است که توجه جهانی را به خود جلب کرده است. استارلینک یک پروژه اینترنت ماهواره‌ای است که توسط شرکت SpaceX با هدف ارائه اینترنت پرسرعت به تمامی نقاط جهان طراحی و اجرا شده است؛ این پروژه با قرار دادن هزاران ماهواره در مدار پایین زمین توانسته دسترسی به اینترنت را برای کاربرانی که در مناطق بدون پوشش اینترنت زمینی هستند را ممکن ‌سازد.

اینترنت ماهواره‌ای از طریق ارتباط مستقیم با ماهواره‌ها عمل می‌کند و نیازی به زیرساخت‌های زمینی همچون کابل‌ها و فیبرهای نوری ندارد. این ویژگی باعث شده است که اینترنت ماهواره‌ای گزینه‌ای مناسب برای مناطقی باشد که دسترسی به اینترنت به روش‌های سنتی دشوار یا پرهزینه است. اما با وجود این مزایا، سوالات زیادی در مورد امنیت، هزینه‌ها و قابلیت‌های این سرویس‌ها به وجود آمده است که باید به دقت بررسی شوند.

همچنین بخوانید: بهترین اینترنت سازمانی

استارلینک چیست و چگونه کار می‌کند؟

استارلینک به‌عنوان یکی از پیشگامان حوزه‌ی ارائه‌ی اینترنت ماهواره‌ای است که با استفاده از هزاران ماهواره در مدار پایین زمین (LEO) اینترنت پرسرعت را به کاربران ارائه می‌دهد؛ ماهواره‌های این پروژه به‌صورت شبکه‌ای عمل می‌کنند و با دریافت و ارسال داده‌ها از طریق فرکانس‌های رادیویی دسترسی به اینترنت را برای کاربران فراهم می‌سازند. تفاوت اصلی استارلینک با اینترنت‌های سنتی در این است که نیازی به زیرساخت‌های زمینی ندارد و در نتیجه می‌تواند مناطق دورافتاده و کم‌دسترسی را به اینترنت متصل کند.

یکی از مزایای بزرگ اینترنت استارلینک این است که سرعت دانلود و آپلود آن نسبت به دیگر سرویس‌های ماهواره‌ای بالاتر است و زمان تأخیر (latency) کمتری دارد. با این حال، همچنان مسائل مربوط به هزینه‌ها و پوشش‌دهی این سرویس در برخی مناطق وجود دارد که در ادامه بررسی خواهد شد.

هزینه و قیمت اینترنت استارلینک چقدر است؟

هزینه استارلینک شامل دو بخش اصلی است؛ هزینه‌ی اول دسترسی به این نوع اینترنت بهای خرید تجهیزات فیزیکی است که کاربران برای دسترسی به اینترنت استارلینک ابتدا باید تجهیزات موردنیاز شامل دیش ماهواره‌ای و روتر را خریداری کنند. هزینه‌ی این تجهیزات بسته به کشور و منطقه متفاوت است، اما معمولاً قیمت آن‌ها بالا است؛ از آنجایی که استارلینک در ایران اجازه فعالیت ندارد، محصولات و تجهیزات این سرویس نیز به صورت رسمی و از مبادی قانونی وارد کشور نمی‌شود. با این حال گزارش‌ها حاکی از آن است که این تجهیزات با قیمت بسیار بالایی در برخی از نقاط کشور به صورت غیرقانونی و قاچاق در حال مبادله است که همین موضوع باعث می‌شود تا قیمت خرید تجهیزات استارلینک بسیار بالاتر از قیمت عادی آن در کشورهای دیگر باشد. این در حالی است که خرید مودم در ایران برای فناوری‌های LTE، TD-LTE و فیبر نوری بسیار ارزان‌تر خواهد بود.

هزینه‌ی دوم خرید اشتراک ماهانه استارلینک است که آن نیز بسته به حجم مصرف و سرعت اینترنتی که کاربران نیاز دارند متغیر است، خرید اشتراک استارلینک در ایران به دلیل تحریم‌های بین‌المللی امکان‌پذیر نیست و باید از طریق سیستم‌های پرداخت بین‌المللی انجام شود. وابستگی قیمت اشتراک استارلینک به ارز‌های خارجی و عدم امکان پرداخت مستقیم آن نیز یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که باعث افزایش قیمت نهایی دسترسی به اینترنت استارلینک در ایران می‌شود.

همچنین بخوایند: اینترنت آی پی ثابت

با توجه به این دو مشخصه قیمت‌گذاری اینترنت استارلینک در ایران، می‌توان گفت که دسترسی به اینترنت به‌هیچ‌وجه در حال حاضر توجیه ندارد و بسیار گران قیمت است و از نظر جنبه اقتصادی غیرقابل توجیه است. این در حالی است که دسترسی به گران‌قیمت‌ترین اینترنت‌های نامحدود در ایران نظیر اینترنت پهنای باند اختصاصی (Point to Point) و فیبر نوری بسیار ارزان قیمت‌تر خواهد بود.

آیا دسترسی به استارلینک در ایران امکان‌پذیر است؟

یکی از سوالات مهم در مورد اینترنت استارلینک، قابلیت استفاده از آن در ایران است که در پاسخ به آن باید گفت که در حال حاضر به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌ها، خرید اشتراک و استفاده از خدمات استارلینک در ایران به‌صرفه و امکان‌پذیر نیست. علاوه بر این، محدودیت‌های سرویس‌دهی نیز مانعی برای دسترسی کاربران ایرانی به این نوع اینترنت است است. این در حالی است که در کنار عدم امکان دسترسی به این شبکه‌ی اینترنت، قیمت آن نیز به هیچ وجه برای کاربران ایرانی توجیه اقتصادی ندارد.

آیا استارلینک قابل ردیابی است؟

یکی از نگرانی‌های کاربران اینترنت ماهواره‌ای مسئله ردیابی و شناسایی آن و استفاده‌کنندگان است. در بسیاری از اوقات این سوال مطرح می‌شود که آیا می‌توان استفاده از استارلینک را شناسایی کرد؟ پاسخ این است که بله، استارلینک قابل ردیابی است و می‌توان مصرف‌کنندگان آن را شناسایی کرد؛ هرچند که به دلیل ماهیت ارتباطات ماهواره‌ای، شناسایی دقیق مکان کاربران چالش‌برانگیز است، اما با توجه به تکنولوژی‌های موجود و امکانات موجود، از لحاظ فنی این امکان وجود دارد که مصرف‌کنندگان اینترنت استارلینک شناسایی شوند. در نتیجه‌ی این موضوع، در صورتی که استفاده از استارلینک در یک منطقه ممنوع باشد، به شرط اینکه مقامات دولتی و قانونی تجهیزات و امکانات لازم را داشته باشند می‌توانند مصرف‌کنندگان این نوع اینترنت را در منطقه‌ی مشخص شناسایی کنند.

قوانین استفاده از استارلینک در ایران به چه صورت است؟

مرکز پژوهش‌های مجلس ایران در گزارشی با عنوان «تحلیل وضعیت خدمات اینترنت ماهواره‌ای مدار پایین در ایران» به بررسی استفاده از استارلینک در کشور پرداخته است. این گزارش تأکید می‌کند که روش‌هایی که بر برخورد و مقابله با اینترنت ماهواره‌ای تأکید دارند، تنها به‌صورت موقتی می‌توانند مؤثر باشند و با فراگیر شدن این تکنولوژی، بخش اعظمی از کاربران به آن دسترسی پیدا خواهند کرد. کنترل این نوع اینترنت نیز، همانند شبکه‌های ماهواره‌ای تلویزیونی، در بلندمدت غیرممکن خواهد بود.

ایران پس از اینکه تغییری در رفتار شرکت استارلینک مشاهده نکرد، موضوع را از طریق اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) پیگیری کرد. در این پیگیری‌ها، اعلام شد که استارلینک تنها یک پروژه غیرنظامی نیست و دارای اهدافی برای نظامی‌سازی و تقویت مسابقه تسلیحاتی در فضا است. ایران در این زمینه تأکید کرد که هرگونه نقض حاکمیت ملی توسط شرکت‌های اینترنت ماهواره‌ای بدون مجوز، نقض قوانین بین‌المللی است و باید به آن پاسخ داده شود.

آینده اینترنت ماهواره‌ای در جهان به چه صورت است؟

با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و توسعه پروژه‌های اینترنت ماهواره‌ای مانند استارلینک می‌توان گفت که آینده اینترنت جهانی با تغییرات اساسی همراه خواهد بود. دسترسی به اینترنت پرسرعت در مناطق دورافتاده، افزایش کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌ها از جمله تغییراتی هستند که اینترنت ماهواره‌ای به ارمغان خواهد آورد. در حال حاضر، استارلینک به‌عنوان یکی از پیشگامان این حوزه، نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده اینترنت دارد و پیش‌بینی می‌شود که دیگر شرکت‌ها نیز به زودی در این بازار رقابتی حضور پیدا کنند.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به‌عنوان یک تکنولوژی نوین، امکانات بسیاری را برای کاربران در سراسر جهان فراهم کرده است. این سرویس‌ها می‌توانند به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به اینترنت زمینی دشوار است، تحولاتی بزرگ را ایجاد کنند. با این حال همچنان مسائل مربوط به هزینه و قابلیت‌های این سرویس‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.